Akılcı İlaç Kullanımı

Geçmişten günümüze dünya genelinde yanlış ve gereksiz ilaç kullanımı hastalık ve ölüm oranlarında artışa, ilaçların yan etkisinin artmasına ve bunlara benzer birçok soruna sebep olmuştur. Bu sorunların önlenebilmesi veya en aza indirgenebilmesi adına çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organisation – WHO)’nün bu konudaki en önemli çalışmalarından biri de Akılcı İlaç Kullanımı(AİK)’dır.

Peki Nedir Akılcı İlaç Kullanımı?

AİK, Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımıyla “kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilaca, uygun süre ve dozda, en düşük maliyette ve kolayca ulaşabilmeleri”dir. Akılcı İlaç Kullanımı için çalışmalar 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü’nün Nairobi’de yaptığı toplantıyla başlamış, çalışmalar zaman içerisinde dünya ülkelerine yayılmıştır. 1992 yılından bu yana ülkemizde de Sağlık Bakanlığınca bu çalışmalar yürütülmektedir.

Neden Akılcı İlaç Kullanımı?

Akılcı olmayan ilaç kullanımı ile hasta-tedavi uyumu sağlanamayabilir, tedavi süreci uzayabilir veya hastalık tekrarlayabilir, ilaç etkileşimleri gerçekleşebilir ve bazı ilaçlara karşı direnç oluşabilir. Bu gibi olumsuz sonuçların önüne geçebilmek için Akılcı İlaç Kullanımı gereklidir.

Akılcı İlaç Kullanımı’nda Tanı ve Tedavi Süreci Nasıl Olmalı?

• Hastanın sorunu tanımlanmalı,
• Hekim tarafından hastaya doğru tanı konulmalı,
• İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavi tanımlanmalı,
• Tedavinin uygulanabilirliği, maliyeti, hasta-tedavi uyumu ve başarısı değerlendirilmeli,
• İlaçlı tedavilerde uygun ilaçlar seçilmeli,
• Çoklu ilaç kullanımlarında ilaç etkileşimleri değerlendirilmeli ve öngörülmeli,
• Her ilaç için uygun doz ve uygulama süresi belirlenmeli,
• Tüm bunlara uygun reçete hazırlanmalı,
• Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilmelidir.

Akılcı İlaç Kullanımı’ndan Kimler Sorumlu?

 • Hekim
 • Eczacı
• Hemşire
• Hasta/Hasta yakını
• Diğer sağlık personelleri
• İlaç üreticisi
• Sağlık Bakanlığı
• Eğitim kurumları
 • Medya

Akılcı İlaç Kullanımı’nın İlkeleri

• Etkinlik
• Güvenilirlik
• Uygunluk
• Maliyet
Akılcı İlaç Kullanımı’nın amacı bu dört temel ilke açısından dengeli bir dağılım sağlayarak gerekli tedaviyi uygulamaktır.

Özetle Akılcı İlaç Kullanımı,

• İhtiyacı olana,
• İhtiyaç duyduğu anda,
 • İhtiyaç duyduğu kadar,
• Gerekli formda, düşük maliyetle ve etkin biçimde ilaç ulaştırmaktır.

Akılcı İlaç Kullanımı’nda Hastaya Ne Düşüyor?

Akılcı İlaç Tedavisi’nde hastaya düşen temel görev bilinçli olmak. Hasta, sıkça rastladığımız arkadaş, komşu vs. önerisiyle ilaç kullanmaktan kesinlikle kaçınmalıdır. Çünkü hastalık ne kadar bireyselse tedavi de o kadar bireyseldir, herkese aynı tedavi uygulanmaz. En küçük rahatsızlık için de olsa hasta hekim veya eczacı tavsiyesi olmadan ilaç kullanmamalıdır. Hekim veya eczacı tavsiyesiyle alınan ilaçların saklama ve kullanım koşulları öğrenilmeli ve bu koşullara uyulmalıdır. İlaçları kullanırken beklenmeyen bir yan etki ile karşılaşıldığında en kısa sürede yine hekime ya da eczacıya başvurulmalıdır. İlaç kullanımı basit gibi görünse de dikkatsizce ve yanlış kullanıldığı takdirde çok büyük sorunlara yol açabilir. Unutmayın bilinçsizce kullandığınız ilaç, sizin için zehir olabilir.

Kaynaklar:

• akilciilac.gov.tr
• abdiibrahim.com.tr/sosyal-sorumluluk/abdi-ibrahim-de-sosyal-sorumluluk/akilci-ilac-kullanimi-kampanyasi